Κυριακή 14 Ιανουαρίου 2018

Υπογραμμίσεις IX: Stephen King (III)

Όποτε όλα τριγύρω αλλάζουν με ραγδαίους ρυθμούς, αναζητώ κάτι που να λειτουργεί ως σταθεροποιητικός παράγων.

Ξεκίνησα να διαβάζω την Αναβίωση στις 31 Αυγούστου 2017, στο καράβι για Σαντορίνη. Η Ελένη παραδίπλα να παίζει, να ζωγραφίζει και να γνωρίζεται με την Αϊσέ, τη μικρή Τουρκάλα που είχε έρθει για διακοπές με τους γονείς της. Κι εγώ να βυθίζομαι στην ιστορία του Τζέιμι και του πάστορα Τσαρλς Τζέικομπς -μια ιστορία για τη θρησκεία, τη μουσική, την πίστη και την άσβεστη και ολέθρια ανάγκη του ανθρώπου για ξεκλείδωμα των μυστικών του Κόσμου.

Μου αρέσει πολύ ο ώριμος King -ακόμα περισσότερο από όταν τον πρωτογνώρισα, με τη Νυχτερινή Βάρδια και Το Παιχνίδι Του Τζέραλντ, πριν από 20 χρόνια περίπου- καθώς μπορεί να χειριστεί πολύ καλύτερα τους ήρωές του και τις ιστορίες τους.

Είναι πλέον ένας σοφός.

Ποιος είναι όμως ο σεναριογράφος της ζωής μας; Το πεπρωμένο ή η σύμπτωση; Θέλω να πιστεύω το δεύτερο. Το θέλω ολόψυχα και με όλη μου την καρδιά. Όταν σκέφτομαι τον Τσαρλς Τζέικομπς -τον δικό μου καταλύτη, τον δικό μου φορέα αλλαγής, τη δική μου νέμεση- δε θέλω, δεν το αντέχω να το πιστέψω ότι η παρουσία του στη ζωή μου είχε οποιαδήποτε σχέση με το πεπρωμένο. Κάτι τέτοιο θα σήμαινε ότι όλα αυτά τα τρομερά πράγματα -οι τόσες φρικαλεότητες- ήταν γραφτό να συμβούν. Αν ήταν, τότε φως δεν υπάρχει, και η πίστη μας σ' αυτό δεν είναι παρά μια ανόητη ψευδαίσθηση. Αν ήταν, τότε ζούμε στο σκοτάδι, όπως τα ζώα στο λαγούμι ή τα μυρμήγκια βαθιά χωμένα στη φωλιά τους.

Και όχι μόνοι μας.
-----
Όταν θέλετε να νιώσετε καλύτερα, αποκαλέστε κάτι σκατόπραμα. Συνήθως πιάνει.
-----
[...] πόσοι από εμάς θυμόμαστε λεπτομερειακά τα χρόνια της ζωής μας ανάμεσα στην ηλικία των έξι και των εννέα χρόνων; Το γράψιμο όμως είναι ένα υπέροχο και συνάμα τρομερό πράγμα. Όταν το αρχίζεις, ανοίγει βαθιά, ως τότε σφραγισμένα, πηγάδια μνήμης.
-----
Η επιλεκτική μνήμη είναι ένα από τα προεξάρχοντα αμαρτήματα των ηλικιωμένων, κι εγώ δεν έχω χρόνο γι' αυτήν.
-----
"Δε θα κάνεις τέτοιο πράγμα", είπε ο Άντι.

"Όχι", είπε αναστενάζοντας η Κλερ. "Δε θα το κάνω. [...] Γιατί δεν έχω τόσο κουράγιο. Έχω μόνο όσο χρειάζεται για να την αφήσω να υποφέρει".
-----
"Ας πούμε απερίφραστα τι εννοούσε ο απόστολος Παύλος όταν μιλούσε για εκείνο τον καθρέφτη. Εννοούσε να πιστεύουμε χωρίς να ερευνούμε. Αν η πίστη μας είναι δυνατή, θα πάμε στον Παράδεισο και θα τα μάθουμε όλα εκεί. Λες και η ζωή είναι ανέκδοτο, και ο Παράδεισος το μέρος όπου θα μας αποκαλυφθεί η τελική ατάκα".
-----
"[...] η θρησκεία είναι η μεγαλύτερη κοινόχρηστη τηλεφωνική γραμμή που υπάρχει".
-----
"Οι φοβισμένοι άνθρωποι ζουν στη δική τους, προσωπική κόλαση. Θα μπορούσες να πεις ότι τη δημιουργούν μόνοι τους [...] αλλά δεν μπορούν να κάνουν διαφορετικά. Έτσι είναι φτιαγμένοι. Αξίζουν τη συμπάθεια και τη συμπόνια μας".
-----
Μια φορά κι έναν καιρό, θα έλεγα ότι διαλέγουμε το δρόμο μας τυχαία· έγινε πρώτα τούτο, και μετά κείνο, και κατά συνέπεια το άλλο. Τώρα γνωρίζω καλύτερα.

Υπάρχουν δυνάμεις.
-----
Ποτέ δε μου είχε περάσει απ' το μυαλό ν' ασχοληθώ με την Γκίμπσον του Κον· αν ήθελα μουσική, άνοιγα το ραδιόφωνο. Το ταλέντο όμως είναι ύπουλο πράμα, κι έχει τον τρόπο να αυτοαναγγέλλεται χωρίς τυμπανοκρουσίες αλλά σθεναρά όταν φτάσει η κατάλληλη στιγμή. Όπως συμβαίνει και με κάποιες εξαρτησιογόνες ουσίες, το ταλέντο έρχεται σαν φίλος πολύ πριν συνειδητοποιήσεις ότι είναι τύραννος.
-----
Αν κατάφερνα να παίξω αρκετά καλά, σκεφτόμουν, η Άστριντ Σόντερμπεργκ ίσως με έβλεπε ως κάτι άλλο εκτός από δεξαμενή ετοιμοπαράδοτων σχολικών εργασιών. Ωστόσο, ακόμα κι αυτό ήταν δευτερεύον, γιατί, όταν έπαιζα, η τρύπα μέσα μου γέμιζε. Το παίξιμο ήταν κάτι αυθύπαρκτο, μια συναισθηματική αλήθεια. Το παίξιμο μ' έκανε να νιώθω ξανά σαν αληθινός άνθρωπος.
-----
Ο Νορμ ανασήκωσε τους ώμους και μου έδωσε την πιο χρήσιμη συμβουλή που μου δόθηκε ποτέ στο χώρο της μουσικής: Αν δεν ξέρεις τι να παίξεις, κάνε παύση να μην μπλέξεις.
-----
Όταν είσαι δεκατεσσάρων χρονών, το να δίνεις υποσχέσεις είναι ακόμα πιο εύκολο κι απ' το να ιδρώνεις.
-----
Όταν φτάσαμε στην πίσω πόρτα, σήκωσε το κεφάλι και με κοίταξε. Παραλίγο να τη φιλήσω τότε, αλλά έχασα το θάρρος μου.

Πόσο βλαμμένα μπορούν ώρες ώρες να γίνουν τ' αγόρια.
-----
Ένα από τα λίγα πράγματα που έμαθα έκτοτε για τις θεμελιώδεις διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα είναι αυτό: οι άντρες κάνουν εικασίες, αλλά οι γυναίκες σπάνια.
-----
"Ηλεκτρισμός! Αν και τον θεωρούμε δεδομένο, είναι το μεγαλύτερο φυσικό θαύμα του κόσμου μας! [...] Ορισμένοι ισχυρίζονται ότι τον κατανοούν, κυρίες μου και κύριοι, κανείς όμως δεν κατανοεί τον μυστικό ηλεκτρισμό, αυτή τη δύναμη που δένει το ίδιο το σύμπαν σ' ένα αρμονικό σύνολο. Τον κατανοώ εγώ; Όχι, δεν τον κατανοώ. Όχι πλήρως. Παρ' όλ' αυτά, γνωρίζω τη δύναμή του να καταστρέφει και να θεραπεύει, και να δημιουργεί μαγική ομορφιά".
-----
"Έτσι κι αλλιώς, οι σημαντικές φωτογραφίες..." Χτύπησε τον κρόταφό του με το δάχτυλό του. "Είναι εδώ πάνω. Για όλους μας. Δε συμφωνείς;"
-----
"Είναι το μυαλό σου αυτό που πονάει, και το μυαλό σου μετατοπίζει τον πόνο στο πόδι σου. Σε κάτι τέτοια κόλπα, ο ανθρώπινος εγκέφαλος τα καταφέρνει μια χαρά".
-----
"Η ραδιενέργεια είναι το τελευταίο πράγμα που μ' ενδιαφέρει. Είναι ενέργεια για ανεγκέφαλους. Κυριολεκτικά αδιέξοδη".

"Η μουσική είναι σημαντική", μου είχε πει κάποτε. "Η μαζική λογοτεχνία ξεχνιέται, οι εκπομπές της τηλεόρασης ξεχνιούνται, και σε προκαλώ να μου πεις τι είδες στον κινηματογράφο πριν από δύο χρόνια. Η μουσική όμως αντέχει, ακόμα και η ποπ. Ειδικά η ποπ. Κορόιδευε όσο θέλεις το "Raindrops Keep Fallin' On My Head", σε πενήντα χρόνια από τώρα, όμως, ο κόσμος θα συνεχίσει ν' ακούει αυτή τη γλυκανάλατη σαχλαμάρα".
-----
"Η πεποίθηση είναι δύναμη", συμφώνησε ο Χιου. "Το ίδιο και η πίστη. Δες τι ουρά κάνουν σ' εμάς για να ηχογραφήσουν τα CD τους όλα αυτά τα συγκροτήματα και οι σόλο καλλιτέχνες, παρά το γεγονός ότι σχεδόν κανείς δεν αγοράζει πια CD".
-----
Πιστεύω ότι οι περισσότεροι απ' όσους βίωσαν μεγάλες απώλειες στη ζωή τους -μεγάλες τραγωδίες- φτάνουν σ' ένα σταυροδρόμι. Ίσως όχι αμέσως, αλλά όταν περάσει το σοκ. Μπορεί να είναι μήνες μετά, μπορεί χρόνια. Αυτοί οι άνθρωποι είτε διαστέλλονται ως αποτέλεσμα του τραγικού βιώματός τους είτε συρρικνώνονται. Αν αυτό ακούγεται σαν τσιτάτο της Νέας Εποχής -και υποθέτω ότι ακούγεται-, δεν πρόκειται να απολογηθώ. Ξέρω τι λέω.
-----
"Ιδού ένας ελάχιστα γνωστός νόμος της επιστημονικής έρευνας: όσο περισσότερο πλησιάζεις στον τελικό στόχο σου, τόσο μειώνονται οι ανάγκες σου σε υποστηρικτικό υλικό".
-----
"Δεν είναι αντάξιοι της αλήθειας. Τους αποκάλεσες χωριαταραίους, και πόσο δίκιο έχεις. Έχουν αφήσει στην άκρη όσο μυαλό διαθέτουν [...] κι έχουν επενδύσει την πίστη τους σ' αυτή την κολοσσιαία, βουτηγμένη στο δόλο ασφαλιστική εταιρεία που ονομάζεται θρησκεία. Η εταιρεία τούς υπόσχεται μία αιωνιότητα χαράς στην επόμενη ζωή αν ζήσουν σύμφωνα με τους κανόνες τούτη εδώ, και πολλοί απ' αυτούς προσπαθούν, ακόμα κι αυτό όμως δεν είναι αρκετό. Όταν έρχεται ο πόνος, θέλουν θαύματα."
-----
 [...] για ένα πράγμα είχε δίκιο ο Φοξ Μάλντερ: η αλήθεια είναι εκεί έξω, και ο καθένας στη σύγχρονη εποχή, μια εποχή όπου σχεδόν οι πάντες ζουν εκτεθειμένοι σαν μέσα σε γυάλινο σπίτι, μπορεί να τη βρει μ' έναν υπολογιστή και μια σύνδεση στο Διαδίκτυο.
-----
Οι τρεις πραγματικές ηλικίες του άντρα είναι η νεότητα, η μέση ηλικία, και το πώς σκατά γέρασα τόσο γρήγορα.
-----
Σπίτι είναι εκεί όπου θέλουν να μείνεις κι άλλο.
-----
Η ζωή είναι ένας τροχός, και πάντα γυρίζει εκεί απ' όπου ξεκίνησε.
-----
Στο κάτω κάτω, βρισκόμουν εδώ εξαιτίας μιας κοπέλας που δεν είχα δει εδώ και παραπάνω από σαράντα χρόνια. Μιας κοπέλας που είχε αγοράσει μόνη της την καταδίκη της, πακέτο το πακέτο, στο κοντινότερο μίνι μάρκετ. Ή στο φαρμακείο του Καστλ Ροκ, όπου μπορούσες ν' αγοράσεις τσιγάρα στο ταμείο δίπλα στην είσοδο. Αν χρειαζόσουν φάρμακα, έπρεπε να πας ως το πίσω μέρος του μαγαζιού.
-----
Μιλούσε με την υπομονή ενός πραγματικού πιστού. Ή ενός παράφρονα. Ίσως ουσιαστικά να μην υπάρχει διαφορά.
-----
Η χειραψία του σίγουρα δεν έμοιαζε σε τίποτα με το χαιρετισμό ψόφιου ψαριού των μουσικών.
-----
"Αυτό το κόστος έχει η αλήθεια, Τζέιμι. Κάνεις τους ανθρώπους καχύποπτους."
-----
Ο καρκίνος είναι το πίτμπουλ των ασθενειών.
-----
"Το τσιγάρο", είπε η Άστριντ μ' εκείνη τη βραχνή φωνή της καλιακούδας. "Τι βλακώδης τρόπος ν' αυτοκτονήσεις. Κι εγώ ήξερα, πράγμα που τον κάνει ακόμα βλακωδέστερο. Όλοι ξέρουν. Και ξέρεις ποιο είναι το πιο αστείο απ' όλα; Ότι ακόμα τα θέλω."
-----
Στα χρόνια μου ως ναρκομανής, είχα εξελιχθεί σε φτασμένο ψεύτη, και η λυπηρή αλήθεια είναι ότι, άπαξ και αποκτηθεί, αυτού του είδους η δεξιότητα δε σ' εγκαταλείπει ποτέ.
-----
[...] σε ό,τι αφορά την οικονομία χρόνου, τίποτα δε συγκρίνεται με το να ταξιδεύεις δυτικά μ' ένα αεριωθούμενο.
-----
Έτσι, ξέρετε, κλείνουμε το μάτι στην ίδια μας την καταδίκη -αγνοώντας τη φωνή που μας εκλιπαρεί να σταματήσουμε. Να σταματήσουμε όσο υπάρχει ακόμα καιρός.
-----
Πιστεύω ότι η ευγνωμοσύνη για τη ζωή, ανεξαρτήτως αιτίας, υποδεικνύει ότι κάποιος έχει καταφέρει να κρατηθεί στον πυρήνα της εχεφροσύνης του.
-----
Η περιέργεια είναι τρομερό πράγμα, αλλά είναι ανθρώπινη.

Τόσο πολύ ανθρώπινη.
-----
Η πολλή γνώση κάνει κακό στον άνθρωπο.
-----
Ο κόσμος λέει ότι όπου υπάρχει ζωή υπάρχει ελπίδα, κι ενώ δε διαφωνώ μ' αυτό, πιστεύω επίσης και το αντίστροφο.

Υπάρχει ελπίδα, άρα ζω.

Stephen King, Αναβίωση, μετάφραση Έφης Τσιρώνη, εκδόσεις Bell

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Οι... "300" ηρωικοί αναγνώστες