* Φωτογραφία από εδώ
Πέμπτη 7 Ιουλίου 2022
Υπογραμμίσεις XXXVI: Joseph Conrad
Τετάρτη 29 Ιουνίου 2022
Υπογραμμίσεις XXXV: Heinrich Böll (II)
Μπορεί να σου βγει σε καλό η βιαστική, και με μοναδικό κριτήριο τον μικρό όγκο, επιλογή ενός βιβλίου (όπως έγραφα σε προηγούμενη ανάρτηση), αλλά μπορεί να γίνει και το αντίθετο. Όπως μού συνέβη με το Η Χαμένη Τιμή Της Κατερίνας Μπλουμ. Αν δεν αναγραφόταν το όνομα του συγγραφέα στο εξώφυλλο, με τίποτα δεν θα μάντευα ότι πρόκειται για τον ίδιο άνθρωπο που υπέγραψε το Οι Απόψεις Ενός Κλόουν.
Εδώ ο Heinrich Böll στηλιτεύει τις πρακτικές του τύπου, και την τρομολαγνεία που επικρατούσε κατά τις δεκαετίες του '70 και του '80 στη Γερμανία, λόγω της δράσης της RAF. Το κάνει, όμως, με έναν τρόπο μάλλον στεγνό -φταίει και η ρεπορταζιακή τεχνική που έχει επιλέξει, φυσικά-, αφήνοντας τελικά το πόνημά του ορφανό από καλλιτεχνικό ενδιαφέρον. Παρότι καμιά από τις θέσεις που υποστηρίζει εδώ ο συγγραφέας δεν μου είναι αδιάφορη -κάθε άλλο-, το ίδιο το βιβλίο με άφησε αποστασιοποιημένο και κάπως απογοητευμένο. Όπως θα διαπιστώσετε παρακάτω, ελάχιστα κράτησα από το περιεχόμενό του...
Νομίζω πως ο καλλιτέχνης πρέπει να τα σκέφτεται όλα τα όπλα του, και να τα χρησιμοποιεί με κόπο και προσοχή. Οι Απόψεις Ενός Κλόουν είναι ένα έργο εξίσου -αν όχι περισσότερο- πολιτικοποιημένο -αλλά και πόσο πιο ολοκληρωμένο ως λογοτέχνημα! Και τα αντίστοιχα παραδείγματα από τον χώρο του τραγουδιού -που ξέρω καλύτερα- είναι πολλά. Πότε ήταν πιο πειστικός και μαγευτικός ο Lennon, στο Some Time In New York City, ή στα Plastic Ono Band και Imagine; Πόσα εξώφθαλμα πολιτικοποιημένα τραγούδια τα είπαν πιο βαθιά και αληθινά από το "Η Επίσκεψη Του Καίσαρα" του Φοίβου Δεληβοριά; Έγινε ο Dylan "η φωνή της γενιάς του" απλώς επειδή τραγούδησε για τον πυρηνικό αφοπλισμό, ή κυρίως επειδή είχε να προτείνει την ποίηση ενός "Blowin' In The Wind"; Σκέφτομαι καιρό τώρα κι εκείνο το "Πάρε Θέση" του Δημήτρη Μητσοτάκη και των φίλων του: οι προστακτικές του, το όλο ήθος και η γλώσσα του, θα μπορούσαν άνετα να εκφέρονται από κάποιον στρατόκαυλο καραβανά. Μιλάμε για την επιτομή της αστοχίας.
"Έτσι κι έσκαγε η μπόμπα αποκριάτικα, γλέντια και δουλειές θα πήγαιναν κατά διαόλου, γιατί αν κυκλοφορήσει παραέξω πως είναι και μερικοί που μασκαρεύονται για να κάνουν εγκλήματα, ο κοσμάκης θα τρομάξει κι εμείς θα βαράμε μύγες! Είναι ιεροσυλία, κύριοι! Πώς να γλεντήσεις και να ξεσκάσεις αν δεν εμπιστεύεσαι τον πλησίον σου; Η εμπιστοσύνη είναι το άλφα και το ωμέγα!"* Φωτογραφία από εδώ.
Παρασκευή 27 Μαΐου 2022
Τετάρτη 25 Μαΐου 2022
Για χιλιοστή φορά
Τρίτη 24 Μαΐου 2022
Υπογραμμίσεις XXXIV: Bruce Chatwin
Καμιά φορά το να αφεθείς στην τύχη και την παρόρμηση μπορεί να σου βγει σε καλό. Δύσκολα θα επέλεγα το βιβλίο κάποιου που έχει χαρακτηριστεί ως "ταξιδιωτικός συγγραφέας" αν δεν βιαζόμουν· αν δεν έψαχνα κάτι μικρό να αρπάξω από τη βιβλιοθήκη φεύγοντας από το σπίτι.
Κι όμως, ο Bruce Chatwin (1940-1989), σε τούτο το ευσύνοπτο πόνημά του, καταθέτει μια σπιρτόζα ματιά, μια γεμάτη χιούμορ, ειρωνεία και διορατικότητα αφήγηση, μια παιγνιώδη διάθεση που γουστάρει το υπονοούμενο και τις επαμφοτερίζουσες διατυπώσεις.
Η έκδοση που έχω, από μια σειρά μυθιστορημάτων που κυκλοφόρησε η εφημερίδα Το Βήμα πριν μια δεκαπενταετία προς 5 ευρώ έκαστο, είναι ο ορισμός του απαράδεκτου, καθώς είναι γεμάτη από τυπογραφικά και ορθογραφικά λάθη· καμιά από τις λέξεις που δικαιούνταν δύο τόνους δεν τους πήρε τελικά... Η μετάφραση όμως είναι καλή, και το βιβλίο κυλάει νεράκι.
Πρέπει να είσαι μεγάλος μάστορας ώστε να κρατήσεις αμείωτο το ενδιαφέρον, αφηγούμενος τη ζωή ενός ψευτο-βαρώνου της Πράγας, που είχε κόλλημα με τις πορσελάνινες φιγούρες. Ακριβώς τέτοιος (φαίνεται πως) υπήρξε ο Chatwin στη σύντομη ζωή του.
[...] η Μάρτα κι ο Όρλικ κάθισαν μόνοι τους, δίπλα δίπλα, και παράγγειλαν στον ατημέλητο σερβιτόρο καπνιστό χοιρινό, κρέπες με τυρί και κρασί.Πέμπτη 5 Μαΐου 2022
Gimme 10: Οι φιλοξενούμενοι XXXVIII
Πέμπτη 28 Απριλίου 2022
Υπογραμμίσεις XXXIII: Stephen King (XI)
Η ιδέα μου να διαβάζω τα βιβλία του Stephen King με τη σειρά που εκδόθηκαν έμοιαζε καλή, και την ακολούθησα για κάποιον καιρό. Διαπίστωσα, όμως, ότι έτσι, και εξαιτίας του ότι ο χρόνος μου για διάβασμα είναι εκ των πραγμάτων περιορισμένος, θα κατέληγα να ασχοληθώ με μεγάλη καθυστέρηση με τα τρέχοντα πονήματά του, τα οποία συνεχίζει να εκτοξεύει κατά πάνω μας με τρελούς ρυθμούς. Καλό είναι να παίρνει κανείς μια αίσθηση της εξέλιξης του συγγραφέα, εξίσου καλό όμως είναι να διαβάζει και το κάθε έργο στον καιρό του. Εν ολίγοις, αποφάσισα να συνεχίσω με εμπρός-πίσω κινήσεις.
Το Αργότερα μού το αγόρασε η Σάντη, μια μέρα του περασμένου Δεκέμβρη που βρισκόμασταν μαζί στο βιβλιοπωλείο Διηνεκές της Σπάρτης, χωρίς εγώ να πάρω χαμπάρι (βοήθησε και ο αντιπερισπασμός που μου έκανε η Ελένη). Το άφησα στο ράφι για κάποιους μήνες, όμως καθώς η ανάγνωση του The Gospel According To The Beatles τράβαγε πολύ και επίπονα, και ενώ οι συζητήσεις με τον φίλο μου τον Χρήστο για τον αγαπημένο μας συγγραφέα μού άνοιγαν την όρεξη, αδημονούσα να το πιάσω στα χέρια μου. Οι 285 σελίδες του έφυγαν εντός δύο εικοσιτετραώρων -είναι οπωσδήποτε ένα από τα ρεκόρ μου.
Εν κατακλείδι, το Αργότερα είναι ένα ευχάριστο ανάγνωσμα, που προτείνεται στους φίλους του Stephen King, αλλά όχι και σε εκείνους που θα έρθουν για πρώτη φορά σε επαφή με το σύμπαν του. Η μετάφραση είναι στρωτή -πέραν κάποιων μικρών ατελειών, που μάλλον πρέπει να αποδοθούν και στην... αμέλεια της επιμέλειας-, ενώ η κάπως άτεχνη γραφή της αρχής σταδιακά εξισορροπείται -πράγμα που αιτιολογείται κάποια στιγμή από τον αφηγητή.
*Φωτογραφία από εδώ.
Πέμπτη 21 Απριλίου 2022
Υπογραμμίσεις XXXII: Stephen King (X)
Αν δεν με γελά η μνήμη μου, η Νυχτερινή Βάρδια, η πρώτη συλλογή διηγημάτων του Stephen King (στην παλιά έκδοσή της, του 1992, από Το Κλειδί), είναι το πρώτο βιβλίο του που διάβασα. Κι είμαι σχεδόν βέβαιος ότι αρχικά αντιστάθηκα σθεναρά σε αυτό. Βλέπετε, εκείνος που το πρότεινε επίμονα ήταν ο Κωστής Χριστοδούλου (aka Το Πράγμα), ο μικρότερος της παρέας, τον οποίο εμείς οι μεγάλοι βλέπαμε -κι αυτόν και τα γούστα του- αφ' υψηλού. Τελικά, όλοι ψηθήκαμε, όλοι διαβάσαμε, όλοι κολλήσαμε.
Σίγουρα, τότε, εκτός του ότι μαγεύτηκα, τρόμαξα κιόλας. Τρόμαξα άσχημα, σε βαθμό που έχω την εντύπωση ότι δεν το τελείωσα ποτέ το βιβλίο. Είχα από τότε κι εκείνο το κόλλημα ό,τι διαβάζω να μου ανήκει κιόλας, οπότε το επέστρεψα γρήγορα στον Κωστή. Γενικά, ο King με τρόμαζε πολύ -συνέβη με ό,τι δικό του διάβασα εκείνα τα χρόνια, στο μεταίχμιο των δύο αιώνων, και λίγο αργότερα. Τώρα πια ο τρόμος έχει δώσει τη θέση του σε άλλες... παρενέργειες.
Δεν θα με παραξένευε αν κάποιος, κάποτε, ανακάλυπτε ότι ο Μεγάλος Αμερικανός Συγγραφέας είχε εξ αρχής κάποια άγνωστη πρόσβαση σε πραγματικά συμβάντα της αμερικανικής ενδοχώρας, κι ότι μάς πάσαρε έτοιμα πράγματα ως δικά του. Δεν θα έχανα δράμι από τον θαυμασμό και το δέος μου απέναντί του. Οι ιστορίες του είναι βαθιά... -πώς να το πω;- ανησυχητικές. Μοιάζει όντως να προσπαθεί να αφηγηθεί τα χειρότερα δυνατά ενδεχόμενα, ώστε να τα ξορκίσει. Ο ίδιος το έχει υποστηρίξει πολλάκις· και τον πιστεύω.
Στο εν λόγω βιβλίο -στη νέα του έκδοση από τον Κλειδάριθμο- επανήλθα Αύγουστο και Σεπτέμβριο του '21, στα πλαίσια του υπερφιλόδοξου (και εγκαταλελειμμένου πια -περισσότερα γι' αυτό προσεχώς) εγχειρήματός μου να συμπληρώνω τα κενά που έχω ως προς το έργο του με -κατά το δυνατό- χρονολογική σειρά. Τούτη τη φορά όχι μόνο δεν τρόμαξα, αλλά αρχικά ξενέρωσα κιόλας. Είναι κάτι που μου συμβαίνει σχεδόν με κάθε βιβλίο του King πια... Μετά τις πρώτες σελίδες, όμως, βυθίστηκα στις ιστορίες και στον απίστευτα εθιστικό τρόπο με τον οποίο έχουν αποτυπωθεί.
Είναι, πάντως, αξιοσημείωτο ότι οι περισσότερες από τις πιο ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις του King εντοπίζονται παρακάτω στα αποσπάσματα εκείνα που πήρα από τον πρόλογο του βιβλίου. Αυτό, νομίζω, συμβαίνει γιατί στην πρώτη περίοδό του ο συγγραφέας δεν είχε βρει ακόμα τον τρόπο -ή ίσως δεν ενδιαφερόταν τόσο, ακόμα- να εμπλουτίζει τη ροή της αφήγησής του με τις φιλοσοφικές απόψεις και σκέψεις του.
Μερικές φορές το χόμπι γίνεται δουλειά πλήρους απασχόλησης. Ο λογιστής διαπιστώνει ότι μπορεί να ζήσει την οικογένειά του τραβώντας φωτογραφίες· ο δάσκαλος μπορεί να γίνει τόσο ειδικός στα ταφικά επιγράμματα, ώστε να περιοδεύει δίνοντας διαλέξεις. Και μάλιστα υπάρχουν μερικά επαγγέλματα που ξεκινούν σαν χόμπι και παραμένουν χόμπι, ακόμα κι όταν αυτοί που τα ασκούν εξασφαλίζουν τα προς το ζην αποκλειστικά από το χόμπι τους. Αλλά επειδή το "χόμπι" είναι λίγο αστεία και πολύ μπανάλ λεξούλα, έχουμε κάνει άλλη μία σιωπηρή συμφωνία, ότι θα αποκαλούμε τα επαγγελματικά μας χόμπι "τέχνες".