Υπογραμμίσεις XVIII: Luis Sepúlveda

Είχα διαβάσει παλιότερα Το Ημερολόγιο Ενός Ευαίσθητου Killer αλλά, πέρα από το όνομα του συγγραφέα του, δεν θυμάμαι σχεδόν τίποτα από εκείνο το σύντομο ανάγνωσμα. Σύντομη είναι και Η Ιστορία Του Γάτου Που Έμαθε Σ' Ένα Γλάρο Να Πετάει, που μου δώρισαν τα πεθερικά μου την Πρωτοχρονιά -έπειτα από παραίνεση της Ελένης, που είχε δει τη θεατρική εκδοχή του έργου με το σχολείο της.

Ένα βιβλίο σαν κι αυτό, ένα παραμύθι ουσιαστικά, διαβάζεται εύκολα σε μια μέρα -αλλά εγώ το διάβασα σε έναν μήνα. Ίσως έφταιξε που το είδα ως παραμύθι, ως μια φόρμα, δηλαδή, που (θεωρούσα πως) έχω ξεπεράσει ως αναγνώστης. Όμως, ξανακοιτώντας τα σημεία που σημείωνα καθώς προχωρούσα, διαπιστώνω ότι πρόκειται για μια ιστορία που αφορά όλους, κάθε ηλικίας, καταγωγής και προσανατολισμού ανθρώπους. Γιατί, καμιά φορά, χαμένοι σε δαιδαλώδεις εννοιολογικές διαδρομές, ξεχνάμε τις απλές αλήθειες που (θα έπρεπε να) διέπουν τις ζωές μας.

Της Κενγκά, που καμάρωνε για τις ασημένιες της φτερούγες, πιο πολύ απ' όλα τής άρεσε να κοιτάζει τις σημαίες των καραβιών, γιατί ήξερε πως καθεμιά απ' αυτές αντιπροσώπευε κι έναν τρόπο ομιλίας· έναν τρόπο να ονοματίζεις τα ίδια πράγματα με διαφορετικές λέξεις.

"Αυτοί οι άνθρωποι κάνουν τη ζωή τους δύσκολη!" έκρωξε κάποτε η Κενγκά σε μια συνταξιδιώτισσά της. "Ενώ εμείς, οι γλάροι, όπου κι αν βρισκόμαστε, τα ίδια κρώζουμε..."

"Έτσι είναι" έκρωξε η άλλη. "Κι αυτό που μου κάνει περισσότερη εντύπωση, είναι πως, καμιά φορά, οι άνθρωποι τα καταφέρνουν και συνεννοούνται."

-----

"Είναι μεγάλη τύχη να 'σαι γάτος σε λιμάνι, εσύ όμως πρέπει να φυλάγεσαι, γιατί έχεις κάτι που μπορεί να σου φέρει δυστυχία. Γιε μου, αν κοιτάξεις τ' αδέλφια σου, θα δεις πως όλα είναι γκρίζα κι έχουν ραβδώσεις - σαν τιγράκια. Εσένα όμως το χρώμα σου είναι κατάμαυρο, αν εξαιρέσεις εκείνη την άσπρη βουλίτσα κάτω απ' το πιγούνι. Υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν πως οι μαύροι γάτοι φέρνουν γρουσουζιά."

-----

"Το νιαούρισμα τιμής που δίνει ένας γάτος του λιμανιού, δεσμεύει όλους τους γάτους του λιμανιού."

-----

Εκεί, λοιπόν, στη ρίζα της γέρικης καστανιάς, οι τέσσερις γάτοι έπιασαν να νιαουρίζουν έναν θλιμμένο σκοπό, και στα νιαουρίσματά τους προστέθηκαν αμέσως αυτά των γύρω γάτων, κι ύστερα των γάτων απ' την άλλη όχθη του ποταμού, και στα νιαουρίσματα των γάτων ενώθηκαν τα γαβγίσματα των σκύλων, το παραπονιάρικο κελάηδισμα των καναρινιών απ' τα κλουβιά τους και των σπουργιτιών απ' τις φωλιές τους, το θλιμμένο τσίριγμα των ποντικών, ακόμα και οι άρυθμες στριγκλιές του χιμπαντζή Ματίας.

Τα φώτα όλων των σπιτιών του Αμβούργου άναψαν, κι οι κάτοικοί τους αναρωτήθηκαν τους λόγους αυτής της παράξενης θλίψης που είχε πιάσει ξαφνικά όλα τα ζώα.

-----

"Θα τα καταφέρουμε" νιαούρισε ο Ξερόλας. "Έχω ήδη αρχίσει να διαβάζω την εγκυκλοπαίδεια, αλλά η γνώση παίρνει χρόνο."

-----

"Δυστυχώς" νιαούρισε ο Κολονέλο, "οι άνθρωποι είναι εντελώς απρόβλεπτοι. Πολλές φορές, ξεκινούν με τις καλύτερες προθέσεις και καταλήγουν να κάνουν το μεγαλύτερο κακό."

"Όλοι σ' αγαπάμε, Καλότυχη. Και σ' αγαπάμε, γιατί είσαι μια γλαροπούλα - μια όμορφη γλαροπούλα. Δεν σου αντιλέγουμε όταν σ' ακούμε να κρώζεις ότι είσαι γάτος, γιατί μας κολακεύει που θέλεις να 'σαι σαν κι εμάς· όμως, είσαι διαφορετική από μας - και μας αρέσει που είσαι διαφορετική. [...] Σου χαρίσαμε όλη μας τη στοργή, χωρίς να θέλουμε ποτέ να σε κάνουμε γάτο. Σε θέλουμε γλάρο, κι έτσι σ' αγαπάμε. Νιώθουμε πως κι εσύ μας αγαπάς, πως είμαστε φίλοι σου, η οικογένειά σου, κι είναι καλό να ξέρεις πως μαζί σου μάθαμε κάτι για το οποίο καμαρώνουμε: μάθαμε να εκτιμούμε, να σεβόμαστε και ν' αγαπάμε ένα διαφορετικό πλάσμα. Είναι πολύ εύκολο ν' αποδέχεσαι και ν' αγαπάς αυτούς που είναι σαν κι εσένα, αλλά πολύ δύσκολο κάποιον που είναι διαφορετικός - κι εσύ, μας βοήθησες να το κατορθώσουμε."

-----

[...] ήξεραν όλες τις ταπεινώσεις στις οποίες οι άνθρωποι υποβάλλουν οποιοδήποτε ζώο που αποδεικνύεται έξυπνο και επιδεκτικό: τα λιοντάρια, τα μεγάλα αιλουροειδή που υποχρεώνονται να ζουν πίσω απ' τα σίδερα ή στα τσίρκα, για να βάζει ένας κρετίνος το κεφάλι του μέσα στο στόμα τους· τους παπαγάλους, που τους κλείνουν σε κλουβιά για να τους βάζουν να επαναλαμβάνουν ανοησίες. Για όλα αυτά, το να νιαουρίσει ένας γάτος στη γλώσσα των ανθρώπων, περιέκλειε μεγάλους κινδύνους.

-----

"Ένας ποιητής!" νιαούρισε ο Ξερόλας. "Αυτό που κάνει ο άνθρωπος της Μπουμπουλίνας, λέγεται ποίηση. Τόμος δεκαέξι, γράμμα Π, της εγκυκλοπαίδειας."

"Και πώς σου μπήκε η ιδέα πως αυτός ο άνθρωπος ξέρει να πετάει;" νιαούρισε ο Γραμματικός.

"Μπορεί να μην ξέρει να πετάει με φτερά" νιαούρισε ο Ζορμπάς, "αλλά, όταν τον ακούω, σκέφτομαι πως πετάει με τα λόγια του."

-----

"Κι αν όλα αυτά είναι ένα όνειρο, τι σημασία έχει; Μ' αρέσει, και θέλω ν' ακούσω κι άλλο."

-----

"Εντάξει, γάτε. Τα καταφέραμε" είπε αναστενάζοντας.

"Ναι" νιαούρισε ο Ζορμπάς. "Στο χείλος του κενού κατάλαβα το πιο σημαντικό."

"Α, ναι; Και τι είναι πιο σημαντικό;" ρώτησε ο άνθρωπος.

"Πως πετάει μόνο αυτός που τολμάει να πετάξει" νιαούρισε ο Ζορμπάς.

* Luis Sepúlveda, Η Ιστορία Του Γάτου Που Έμαθε Σ' Ένα Γλάρο Να Πετάει (1996), μετάφραση Αχιλλέα Κυριακίδη, εκδόσεις Opera