Πρόκειται για έργο συγκλονιστικό, που με "έπιασε" κι ας είμαι "μεγάλος" -υποτίθεται ότι αποτελεί κατεξοχήν ανάγνωσμα εφήβων, υπήρξε άλλωστε εργαλείο εκπαίδευσης στη Βρετανία και αλλού. Ο αλληγορικός τρόπος που επιλέγει ο Golding για να μιλήσει για το "καλό" και το "κακό", για τους αρχέγονους φόβους και για την κοινωνία (για την ανθρώπινη φύση γενικότερα), δεν καταλήγει διδακτικός ούτε εμποδίζει την πλοκή και την εκτόνωση της αγωνίας και της συμπάθειας για (κάποιους από) τους ήρωες. Οπωσδήποτε προτείνω να αποφύγετε την έκδοση για την οποία κάνω λόγο εδώ, καθότι πάσχει αισθητά, όχι τόσο στο επίπεδο της μετάφρασης, όσο σε εκείνο της γενικότερης επιμέλειας.
-----
Με μάτια που έλαμπαν, στόματα μισάνοιχτα, θριαμβευτές, γεύονταν το δικαίωμα της κυριαρχίας. Το ίδιο συναίσθημα τους μεθούσε, τους ένωνε: ήταν φίλοι.
-----
- Του κόβεις το λαιμό για να φύγει το αίμα, είπε ο Τζακ. Αλλιώς δεν μπορείς να φας το κρέας.- Γιατί δεν...
Ήξεραν πολύ καλά γιατί: επειδή θα ήταν τερατώδες να κατέβει το μαχαίρι και να σκίσει τη ζωντανή σάρκα· επειδή θα ήταν ανυπόφορο το αίμα.
- Μα θα το 'κανα, είπε ο Τζακ.
Προχώρησε μπροστά τους και δεν έβλεπαν το πρόσωπό του.
- Διάλεγε σημείο. Την άλλη φορά...
Άρπαξε το μαχαίρι από τη θήκη και το έμπηξε σ' έναν κορμό. Την άλλη φορά δε θα υπήρχε έλεος. Έριξε ένα άγριο βλέμμα γύρω του, προκαλώντας τους να του φέρουν αντίρρηση. Έπειτα βγήκαν ξαφνικά στη λιακάδα και για ένα διάστημα έψαχναν να βρουν και να καταβροχθίσουν τροφή, καθώς προχωρούσαν κατά μήκος της χαραματιάς προς την πλατφόρμα και το συμβούλιο.
-----
Στην επιστροφή ο Ραλφ βρέθηκε μόνος με τον Τζακ να σέρνουν ένα κούτσουρο κι αντάλλαξαν ένα χαμόγελο καθώς μοιράζονταν το φορτίο. Άλλη μια φορά, μες στον άνεμο, τις κραυγές, στο φως του ήλιου που έπεφτε λοξά στο ψηλό βουνό, αισθάνθηκαν να τους λούζει εκείνη η λάμψη, εκείνο το αλλόκοτο, αόρατο φως της φιλίας, της περιπέτειας και της ικανοποίησης.- Σχεδόν ασήκωτο.
Ο Τζακ ανταπέδωσε το χαμόγελο.
- Όχι για τους δυο μας.
-----
Τα ίχνη εδώ ήταν πολύ αμυδρά· ένα σπασμένο κλαδάκι και κάτι που θα μπορούσε να είναι το αποτύπωμα μας οπλής από το πλάι. Χαμήλωσε το σαγόνι και κοίταξε επίμονα τα ίχνη σαν να 'θελε να τ' αναγκάσει να του μιλήσουν.
-----
- Πάντως... στο δάσος. Δηλαδή, όταν πας κυνήγι... όχι όταν κόβεις φρούτα, βέβαια, αλλά όταν είσαι μόνος...Σταμάτησε για μια στιγμή, καθώς δεν ήταν σίγουρος αν ο Ραλφ θα τον έπαιρνε στα σοβαρά.
- Για λέγε.
- Όταν πας για κυνήγι καμιά φορά, νιώθεις σαν να...
Ξαφνικά κοκκίνισε.
- Όχι ότι είναι τίποτα, φυσικά. Ένα συναίσθημα μόνο. Αλλά νιώθεις σαν να μην κυνηγάς εσύ, αλλά... σαν να σε κυνηγάνε· σαν να 'ναι κάτι πίσω σου συνεχώς στη ζούγκλα.
-----
Εδώ, αόρατο κι ωστόσο πανίσχυρο, κυριαρχούσε το ταμπού της παλιάς ζωής. Γύρω από το παιδί πλανιόταν η προστασία των γονιών και του σχολειού και της αστυνομίας και του νόμου. Το χέρι του Ρότζερ υπάκουε σ' έναν πολιτισμό που δεν ήξερε τίποτα γι' αυτόν και γκρεμιζόταν.
-----
Ο Ραλφ διάλεξε τη στερεή λουρίδα για να περπατήσει γιατί ήθελε να σκεφτεί· και μόνο εδώ μπορούσε ν' αφήσει τα πόδια του να κινούνται δίχως να χρειάζεται να τα παρακολουθεί. Ξαφνικά, ενώ περπατούσε δίπλα στο νερό, τον κυρίευσε η έκπληξη. Είχε καταλάβει πόσο κουραστική ήταν τούτη η ζωή, όπου κάθε μονοπάτι ήταν κι ένας αυτοσχεδιασμός κι όπου ένα μεγάλο μέρος της ζωής το περνούσες προσέχοντας πού πατούσαν τα πόδια σου. Σταμάτησε και βάλθηκε να κοιτάζει τη λουρίδα κι αναλογίστηκε εκείνη την πρώτη γεμάτη ενθουσιασμό εξερεύνηση σαν να 'ταν μέρος μιας πιο ευτυχισμένης παιδικής ηλικίας και χαμογέλασε ειρωνικά.
Και πάλι αισθάνθηκε να τον πλημμυρίζει εκείνη η παράξενη και τόσο ασυνήθιστη γι' αυτόν διάθεση διαλογισμού. Αν τα πρόσωπα άλλαζαν ανάλογα με τον τρόπο που φωτίζονταν - τι ήταν σε τελική ανάλυση το πρόσωπο; Τι ήταν οτιδήποτε;
-----
- Τον φοβάμαι, είπε ο Πίγκυ, και γι' αυτό τον ξέρω. Αν φοβάσαι κάποιον τον μισείς, αλλά δεν μπορείς να σταματήσεις να τον σκέφτεσαι. Κοροϊδεύεις τον εαυτό σου ότι κατά βάθος είναι καλό παιδί, και μετά όταν τον ξαναβλέπεις, είναι σαν το άσθμα και σου κόβεται η ανάσα.
-----
Έμειναν ν' ακούνε, στην αρχή με αμφιβολία, έπειτα όμως με τρόμο, την περιγραφή που έκαναν οι δίδυμοι, με κομμένη την ανάσα ανάμεσα σε διακοπές απόλυτης σιωπής. Σε λίγο το σκοτάδι γέμισε νύχια, γέμισε με το φρικτό άγνωστο και την απειλή. Αφόρητα αργά, τ' αστέρια έσβησαν ένα ένα, κι επιτέλους το φως, θλιμμένο και γκρίζο, πέρασε μέσα στο καταφύγιο. Άρχισαν ν' ανασαλεύουν, μόλο που ο κόσμος έξω από το καταφύγιο ήταν απίθανα επικίνδυνος. Ο λαβύρινθος της νύχτας διαιρέθηκε σε μακρινό και κοντινό σκοτάδι και, πολύ ψηλά στον ουρανό, τα συννεφάκια ρόδισαν. Ένα μοναχικό θαλασσοπούλι όρμησε προς τα πάνω μ' ένα βραχνό κρώξιμο, και σε λίγο μια κραυγή του απάντησε από το δάσος. Τώρα σειρές από σύννεφα κοντά στον ορίζοντα άρχισαν να λάμπουν και οι κορφές των φοινίκων έγιναν καταπράσινες.
-----
Ο Ραλφ κατέβηκε στα βράχια. Εδώ, σχεδόν στο ίδιο επίπεδο με τη θάλασσα, μπορούσες ν' ακολουθήσεις με το βλέμμα το αδιάκοπο φούσκωμα και πέρασμα των κυμάτων. Ήταν ολόκληρα μίλια πλατιά, διαφορετικά από κείνα που έσκαγαν στα βράχια, στα ρηχά, στην άλλη πλευρά του νησιού. Ταξίδευαν κατά μήκος του νησιού σαν να το περιφρουρούσαν, γιατί είχαν να κάνουν κάτι πιο σημαντικό· δεν έμοιαζαν να προχωράνε· ήταν περισσότερο ένα μυθικό λαχάνιασμα ολόκληρου του ωκεανού.
-----
Οι πιο μεγάλες ιδέες είναι οι πιο απλές.
-----
- Δώστε μου να πιω.Ο Χένρυ του έφερε μια καρύδα και βάλθηκε να πίνει, παρατηρώντας τον Πίγκυ και τον Ραλφ πάνω από το χείλος. Η δύναμη αναπαυόταν στους μυς που φούσκωναν στα λιοκαμμένα μπράτσα του· η εξουσία καθόταν στον ώμο του και του ψιθύριζε στ' αυτί σαν πίθηκος.
-----
- Θα κάνουμε το χορό μας! Εμπρός! Χορέψτε!Διέσχισε τρέχοντας και σκοντάφτοντας την άμμο κι έφτασε στο βράχο πέρα από τη φωτιά. Ανάμεσα στις αστραπές ο αέρας ήταν σκοτεινός και τρομερός και τ' αγόρια τον ακολούθησαν, κραυγάζοντας. Ο Ρότζερ έγινε το γουρούνι, γρύλιζε, ορμούσε στον Τζακ που έκανε στο πλάι. Οι κυνηγοί πήραν τα κοντάρια τους, οι μάγειροι πήραν τις σούβλες, κι οι υπόλοιποι κούτσουρα από τα ξύλα που είχαν για τη φωτιά. Ενώ ο Ρότζερ μιμούνταν τον τρόμο του γουρουνιού, οι πιτσιρίκοι έτρεχαν και χοροπηδούσαν έξω από τον κύκλο. Ο Πίγκυ κι ο Ραλφ, κάτω από την απειλή του ουρανού, ανακάλυψαν ότι λαχταρούσαν να πάρουν μέρος σε τούτη την ανισόρροπη κοινωνία που με κάποιον τρόπο όμως ήταν ασφαλής. Ήταν ανακούφιση ν' αγγίζουν τις μαυρισμένες ράχες του φράκτη που μάντρωνε τον τρόμο βοηθώντας τους έτσι να τον ελέγξουν ως ένα σημείο.
- Το θεριό σκοτώστε το! Κόψτε το λαιμό του! Χύστε του το αίμα!
Η κίνηση έγινε ρυθμική, ενώ η ψαλμωδία έχασε τον πρώτο επιφανειακό ενθουσιασμό της κι άρχισε να πάλλεται σαν σταθερός σφυγμός. Ο Ρότζερ έπαψε να είναι γουρούνι κι έγινε κυνηγός, αφήνοντας το κέντρο του κύκλου να χάσκει κενό. Μερικά από τα πιτσιρίκια έφτιαξαν δικό τους κύκλο· κι οι δύο κύκλοι γύριζαν γύρω γύρω, σάμπως η επανάληψη να μπορούσε να φέρει μόνη της την ασφάλεια.
Ήταν ο ρυθμικός παλμός του ζωντανού οργανισμού.
-----
- Μα θα είναι βαμμένοι! Ξέρεις πώς είναι...Οι άλλοι έγνεψαν καταφατικά. Καταλάβαιναν πολύ καλά την ανωνυμία που χάριζε η μάσκα της μπογιάς, επιτρέποντάς τους έτσι ν' αφήνουν ελεύθερα τα ένστικτά τους.
- Ε, εμείς δε θα 'μαστε, είπε ο Ραλφ, γιατί εμείς δεν είμαστε άγριοι.
-----
Το κρανίο κοίταζε τον Ραλφ σαν κάποιος που ξέρει όλες τις απαντήσεις αλλά αρνιέται να τις αποκαλύψει· το αγόρι αισθάνθηκε έναν αρρωστημένο φόβο και μια οργή να το πλημμυρίζουν. Άγρια, χτύπησε το βρομερό πράγμα μπροστά του, που τινάχτηκε προς τα πίσω σαν παιχνίδι και ξαναγύρισε, εξακολουθώντας να του χαμογελάει κατάμουτρα.
-----
Γονάτισε ανάμεσα στις σκιές κι υπέφερε πικρά για την απομόνωσή του. Ήταν άγριοι, ναι· αλλά ήταν άνθρωποι, και οι φόβοι που καραδοκούσαν στο πυκνό σκοτάδι πλησίαζαν ακάθεκτοι.William Golding, Ο Άρχοντας Των Μυγών, μετάφραση Ρένας Χάτχουτ, εκδόσεις Το Βήμα Βιβλιοθήκη, 2007 (πρώτη έκδοση 1954)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου