Με αφορμή την είδηση ότι βρέθηκε μία φωτογραφία του που παρέμενε κλειδωμένη επί 50 χρόνια σε κάποιο συρτάρι (σημερινό φύλλο της εφημερίδας ΤΟ ΒΗΜΑ), αλλά κυρίως λόγω της επικείμενης συμπλήρωσης 67 χρόνων από τη γέννησή του (9 Οκτωβρίου 1940), παραθέτω στη συνέχεια ένα άρθρο μου που δημοσιεύτηκε στη στήλη των αναγνωστών του περιοδικού Δίφωνο (τεύχος 113, 2/2005).
John Lennon: αποκαθήλωση ή αποκατάσταση;
Ήταν ένα βράδυ του Δεκέμβρη του 1980 όταν ένας τρελαμένος θαυμαστής έπαιρνε τη ζωή του ανθρώπου που ονομαζόταν John Lennon. Σχεδόν είκοσι πέντε χρόνια μετά, ο θάνατός του παραμένει το τραγικότερο γεγονός στο χώρο της μουσικής ενώ η απώλειά του παραμένει δυσβάσταχτη για όλους εκείνους που αγάπησαν τα τραγούδια του. Στα χρόνια που ακολούθησαν τη δολοφονία του, δημιουργήθηκε ένα κλίμα αγιοποίησης του Lennon. Όλες οι μεγάλες καινοτομίες των Beatles αποδίδονταν σε αυτόν ενώ οι υπόλοιποι τρεις άρχισαν να θεωρούνται ως απλοί υπηρέτες του δικού του καλλιτεχνικού οράματος. Ο Lennon ήταν ο ιδεολόγος, το σκεπτόμενο σκαθάρι, ο ειρηνιστής και ο φιλόσοφος ενώ ο McCartney ήταν απλώς ένας ταλαντούχος μουσικός που έγραφε σοροπιαστές μπαλάντες. Αποκορύφωμα και αποκρυστάλλωση αυτού του ρεύματος αποτέλεσε η βιογραφία του Lennon από τον Ray Coleman, ένα ογκώδες έργο που πραγματικά αποτελεί αγιογραφία του μουσικού από το Λίβερπουλ.
Το κλίμα άρχισε σιγά σιγά να αλλάζει στα τέλη της δεκαετίας του '80 και μάλιστα το πρώτο βήμα της αλλαγής αυτής ήταν και το πιο εντυπωσιακό. Ο Albert Goldman, στο βιβλίο του The Lives Of John Lennon - το οποίο αποτελεί τον αντίθετο πόλο του βιβλίου του Coleman - παρουσιάζει έναν Lennon δολοφόνο, καιροσκόπο, ανήμπορο ναρκομανή που κλωτσάει τη γυναίκα του όταν αυτή είναι έγκυος και δέρνει το παιδί του, ενώ δεν έχει πάντα θετική άποψη ούτε για τη μουσική του. Το βιβλίο προκάλεσε σάλο και η αντίδραση από τη Yoko Ono, τον McCartney και άλλους ήταν άμεση. Οι αντιδράσεις σε μεγάλο ποσοστό ήταν δικαιολογημένες αφού ο Goldman έκανε πολλές παράτολμες υποθέσεις και ξεπέρασε τα όρια σε πολλά σημεία του βιβλίου. Παρόλα αυτά, άνοιξε ο δρόμος για μελέτες που πλησίαζαν περισσότερο τον άνθρωπο Lennon και την αλήθεια.
Σε αυτή την αποκαθήλωση συνέβαλε αρκετά και ο άσπονδος φίλος τού Lennon από την εποχή των Beatles, ο Paul McCartney. Κουρασμένος από τα συνεχή χτυπήματα που δεχόταν η εικόνα του από αυτούς που τον θεωρούσαν δεύτερο, άρχισε με κάθε ευκαιρία να μιλάει για τις ένδοξες μέρες της θρυλικής μπάντας και να τονίζει ότι υπήρξε ισάξιος του συνεργάτη του. Βέβαια, και αυτός ξεπέρασε κάποιες φόρές τα όρια αλλά το όλο κλίμα οδήγησε σε μία αλλαγή της οπτικής μας που δεν μπορεί παρά να ευνοεί το έργο του Lennon.
Μπορεί πια να μην τον θεωρούμε έναν θεό επί γης, μπορεί να έχει χάσει κάτι από την αλλόκοτη λάμψη του ως προσωπικότητα αλλά το έργο του φωτίζεται πλέον από ένα άλλο φως που του δίνει νέο βάθος. Ο ίδιος ήθελε να τον θυμούνται ως έναν αγωνιστή και όχι ως τον ηγέτη μιας ολόκληρης γενιάς. Ήταν ένας άνθρωπος με πολλά πάθη και ελαττώματα που μεγεθύνθηκαν λόγω των παιδικών του τραυμάτων. Ο πόνος που ένιωθε έβρισκε συχνά διέξοδο στην απότομη συμπεριφορά του αλλά όταν τον διοχέτευε στα τραγούδια του έκανε θαύματα. Μετουσίωνε πραγματικά τη ζωή σε τέχνη όντας ο πρώτος που έβαλε τόσο πολύ τον εαυτό του μέσα σε ροκ τραγούδι. Αυτός είναι ο Lennon που πρέπει να θυμόμαστε.
12.12.2004
Μιχάλης Τσαντίλας
Ζωγράφου, Αθήνα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου