Κυριακή 6 Οκτωβρίου 2019

Υπογραμμίσεις XXIII: Stephen King (VII)

Θέλω κάθε καλοκαίρι να διαβάζω κάτι από Stephen King, αλλά το φετινό δεν τα κατάφερα -κι έτσι τον έπιασα τον Σεπτέμβρη. Είπα ότι δεν γινόταν άλλο να μου ξεφεύγει το βιβλίο που ξεκίνησε όλο το... μπάχαλο.

Παρότι την ταινία του Brian De Palma την είχα (ψευτο)δεί, το ρούφηξα το Κάρι: διένυσα τις 300+ σελίδες του μέσα σε μία εβδομάδα, σε χρόνο, δηλαδή, σπάνιο για τα δεδομένα μου. Ο King φαίνεται πως υπήρξε με το καλημέρα ικανότατος στο χτίσιμο του σασπένς και η πολλαπλών οπτικών γωνιών αφήγηση μαρτυρά την τεχνική αρτιότητά του. Είναι και το θέμα του βιβλίου που με αφορά πολύ, βέβαια: η εφηβεία και ο σχολικός εκφοβισμός σχολιάζονται μέσα από τον λόγο του με διεισδυτικότητα και οι χαρακτήρες του ξεπηδούν από τις σελίδες ολοζώντανοι. Όταν το έγραφε, άλλωστε, δίδασκε και ο ίδιος σε σχολείο.

Κατά τα άλλα, ακόμα προσπαθώ να συνηθίσω τις -απόλυτα άρτιες, για να μην παρεξηγηθώ- εκδόσεις του Κλειδάριθμου, έπειτα από τόσα χρόνια ανάγνωσης αντιτύπων της Bell...

[...] η δεσποινίς Ντιτζάρντεν χρησιμοποίησε τη συνήθη πρακτική με την οποία αντιμετωπίζεται η υστερία: χαστούκισε την Κάρι με δύναμη στο μάγουλο. Θα ήταν δύσκολο να παραδεχτεί ότι το ευχαριστήθηκε, και σίγουρα θα είχε αρνηθεί ότι θεωρούσε την Κάρι ένα σακί παραγεμισμένο με λίπος, που γκρίνιαζε διαρκώς. Ήταν η πρώτη της χρονιά που δούλευε σε σχολείο και προσπαθούσε ακόμα να πείσει τον εαυτό της πως όλα τα παιδιά είχαν καλά στοιχεία μέσα τους.
-----
Η μαμά δεν λέει ότι θα έρθει η Ημέρα της Κρίσεως
(και το όνομα του αστέρος λέγεται ο Άψινθος εγώ δε παιδεύσω υμάς εν σκορπιούς)
κι ότι θα παρουσιαστεί ένας άγγελος με μια ρομφαία;

Μακάρι να γινόταν αυτό σήμερα κιόλας, και ο Χριστός να μην ερχόταν μ' ένα αρνάκι και την γκλίτσα του τσοπάνη, αλλά μ' έναν βράχο σε κάθε χέρι για να συνθλίψει τους περιπαίκτες και τους χλευαστές, να ξεριζώσει το κακό και να το καταστρέψει μ' ένα ουρλιαχτό -ένας ζοφερός Ιησούς, διψασμένος για αίμα και δικαιοσύνη.
-----
Έχοντας εξασφαλίσει κάτι που ανέκαθεν ποθούσε -σταθερότητα στη ζωή της, ασφάλεια, κύρος-, ανακάλυψε ότι αυτά συμβαδίζουν μ' ένα αίσθημα στενοχώριας που τα συνοδεύει σαν μια απειλητική αδερφή. Δεν το είχε ονειρευτεί έτσι. Έξω από τον ζεστό φωτεινό τους κύκλο καραδοκούσαν πράγματα σκοτεινά, ανεξιχνίαστα. Η ιδέα ότι τον άφησε να τη γαμήσει
(είναι ανάγκη να εκφράζεσαι έτσι ναι αυτή τη φορά υπάρχει λόγος)
απλώς και μόνο επειδή ο Τόμι ήταν δημοφιλής, για παράδειγμα. Το γεγονός ότι ήταν ταιριαστό ζευγάρι όταν κυκλοφορούσαν μαζί ή ότι όταν έβλεπε το είδωλό τους στη βιτρίνα ενός μαγαζιού σκεφτόταν: Να ένα ωραίο ζευγάρι. Ήταν σίγουρη
(ή τουλάχιστον ήλπιζε)
ότι δεν ήταν τόσο αδύναμη, τόσο πρόθυμη να ικανοποιήσει υπάκουα τις αυτάρεσκες προσδοκίες των γονιών, των φίλων ακόμη και τις δικές της. [...] Η λέξη την οποία απέφευγε να χρησιμοποιήσει ήταν το ρήμα συμμορφώνομαι, που της έφερνε στο μυαλό εικόνες θλιβερές, μαλλιά τυλιγμένα σε μπιγκουτί, ατελείωτα απογεύματα μπροστά στη σιδερώστρα, με την τηλεόραση να παίζει σαπουνόπερες, ενόσω ο αντρούλης λιώνει στη δουλειά σ' ένα μίζερο γραφείο· συμμετοχή σε εκδηλώσεις της Ένωσης Γονέων Καθηγητών και αργότερα, όταν το εισόδημά τους θα ανερχόταν σε πενταψήφιο νούμερο, η λέσχη της καλής κοινωνίας· αμέτρητα χάπια μέσα σε στρογγυλές κίτρινες θήκες, έτσι ώστε να διατηρηθεί η σιλουέτα της νεανική όσο το δυνατόν περισσότερο και να σιγουρευτεί ότι δεν θα προκύψουν ανεπιθύμητοι μικροί επισκέπτες που τα κάνουν επάνω τους και τσιρίζουν στις δύο η ώρα το πρωί· αγώνες, στο όνομα μας απελπισμένης ευπρέπειας, προκειμένου να μη μολυνθούν τα λευκά προάστια από αράπηδες [...].
-----
"Τα κορίτσια κρύβουν μέσα τους αρκετή δόση κακίας, κάτι που τα αγόρια δεν μπορούν να το καταλάβουν."
-----
"Ήσασταν παιδιά", είπε ο Τόμι. "Τα παιδιά δεν καταλαβαίνουν τι κάνουν. Τα παιδιά δεν αντιλαμβάνονται καν ότι οι πράξεις τους πληγώνουν τους άλλους. Δεν διαθέτουν ε... ενσυναίσθηση. Με πιάνεις τι εννοώ;"

Η Σου κατέβαλε μεγάλη προσπάθεια να εκφράσει αυτό που αισθανόταν, γιατί ξαφνικά της φάνηκε σημαντικό να σταθεί υπεράνω του επεισοδίου στα ντους, όπως ο ουρανός δεσπόζει πάνω από τα βουνά.

"Μα σχεδόν κανένας δεν αντιλαμβάνεται ότι οι πράξεις του πληγώνουν πραγματικά, αληθινά, τους άλλους! Οι άνθρωποι δεν γίνονται καλύτεροι, γίνονται απλώς πιο πανούργοι. Όταν γίνεσαι πιο πανούργος, δεν παύεις να μαδάς τα φτερά των πεταλούδων, απλώς βρίσκεις μια καλύτερη δικαιολογία για να το κάνεις. Πολλά παιδιά λένε ότι λυπούνται την Κάρι Γουάιτ -προπάντων κορίτσια, κι αυτό είναι το πιο γελοίο-, όμως είμαι σίγουρη ότι κανένας δεν καταλαβαίνει τι σημαίνει να είσαι η Κάρι Γουάιτ είκοσι τέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο. Και στην ουσία δεν νοιάζονται."

"Εσύ νοιάζεσαι;"

"Δεν ξέρω!" αναφώνησε η Σου. "Όμως κάποιος θα πρέπει να προσπαθήσει να κάνει κάτι που μετράει... κάτι που να έχει κάποιο νόημα."

[...] οι εκπρόσωποι του αντρικού φύλου δεν περιμένουν πολλά από τους ομοίους τους σε θέματα αλτρουισμού.
-----
Δεν ήξερε αν το χάρισμά της προερχόταν από τον άρχοντα του φωτός ή του σκότους, και τώρα που ανακάλυπτε, επιτέλους, ότι η προέλευσή του της ήταν αδιάφορη, την πλημμύρισε μια απερίγραπτη ανακούφιση, σαν να έφυγε από τους ώμους της ένα τεράστιο βάρος που την έκανε να στενάζει εδώ και καιρό.
-----
Στην Αμερική, κάθε φορά που συμβαίνει κάτι σημαντικό, του στήνουν βάθρο, το φυλάνε όπως φυλάμε τα πρώτα παπουτσάκια ενός μωρού. Αυτό τους επιτρέπει να το ξεχάσουν.
-----
Συνέχισαν να χρωματίζουν περιχαρακωμένες στη σιωπή τους. Η Σου ήξερε ότι τα πράγματα δεν ήταν τόσο ρόδινα όσο τα είχε περιγράψει η Έλεν, ότι στα μάτια των συμμαθητών της δεν θα ήταν ποτέ πια η ίδια. Δεν θα μπορούσε να είναι. Είχε πάρει μια πρωτοβουλία επικίνδυνη, απρόβλεπτη -είχε βγάλει τη μάσκα και είχε αποκαλύψει το πρόσωπό της.
-----
Κοιτάχτηκαν χωρίς να ανταλλάξουν λέξη.

Η Κάρι σκέφτηκε ότι αν ξέφευγε από τα χείλη του ο παραμικρός άτοπος ήχος, θα ράγιζε η καρδιά της, και ότι αν εκείνος έβαζε τα γέλια, θα πέθαινε. Ένιωσε πραγματικά -σωματικά- να συστέλλεται ολόκληρη η στερημένη ζωή της και να συγκεντρώνεται σ' ένα σημείο που θα μπορούσε να ήταν το τέλος όλων ή η αρχή μιας φωτεινής ακτίνας που διαρκώς διευρυνόταν.

Εντέλει τον ρώτησε απελπισμένα: "Σου αρέσω;"

"Είσαι όμορφη", της απάντησε.

Και ήταν όντως.
-----
Όμως το "λυπάμαι" είναι ο μαϊντανός των ανθρώπινων συναισθημάτων. Είναι αυτό που λες όταν χύνεις τον καφέ ή όταν αστοχείς σε αγώνα μπόουλινγκ της ομάδας σου στο πρωτάθλημα. Η αληθινή λύπη σπανίζει όσο και η αληθινή αγάπη.
-----
Από τη στιγμή που τη μετέτρεψαν σε δημοσιογραφική είδηση, τίποτα δεν μπορεί να την ξανακάνει ανθρώπινο πλάσμα.
-----
Όμως το αμάξι... το αμάξι είχε τη δική του μυστική δύναμη και όχι μόνο τροφοδοτούσε και τον ίδιο με δύναμη, αλλά του έδινε και μια αίγλη. Του έδινε ένα πρόσωπο στην κοινωνία, τον έκανε άνθρωπο με επιβάλλον. Δεν ήταν τυχαίο το γεγονός ότι τα περισσότερα φιστικώματα τα είχε κάνει στο πίσω κάθισμα. Το αμάξι ήταν δούλος του και θεός του. Έδινε και μπορούσε να αφαιρέσει.
-----
Το γεγονός ότι αποφάσισαν να βγουν και να την αφήσουν στην ησυχία της ήταν για κείνη μεγάλη ανακούφιση, μιας και εξακολουθούσε να αναρωτιέται για τα κίνητρα της πράξης της, ενώ απέφευγε να τα εξετάσει βαθύτερα από φόβο μην τυχόν ανακαλύψει κάποιο αστραφτερό πετράδι ιδιοτέλειας να της κλείνει το μάτι μέσα από το μαύρο βελούδο του υποσυνείδητού της.
-----
Τους είχε στο χέρι, βρίσκονταν στο έλεός της. Δύναμη! Τι φοβερή λέξη!
-----
Προσευχόταν, όμως απάντηση δεν έπαιρνε. Δεν ήταν κανένας εκεί - κι αν ήταν, Εκείνος, ή Αυτό, παρέμενε κουφός στις προσευχές της. Ο Θεός της είχε γυρίσει την πλάτη, και γιατί όχι; Στο κάτω κάτω, ήταν εξίσου υπεύθυνος για τη φρίκη που βίωνε.

Stephen King, Κάρι, μετάφραση Παλμύρας Ισμυρίδου, εκδόσεις Κλειδάριθμος, 2019 (πρώτη έκδοση 1974)

* Φωτογραφία από εδώ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Οι... "300" ηρωικοί αναγνώστες